Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Αφήγηση

► Η παρουσίαση ενός γεγονότος ή διαδοχικών γεγονότων πραγματικών είτε φανταστικών, προφορικά ή γραπτά.

  • Η αφήγηση οργανώνεται με άξονα το χρόνο.
  • Απαιτεί πομπό – δέκτη, καθώς είναι πράξη επικοινωνίας.
  • Η αφήγηση στηρίζεται στην ακόλουθη δομή:
    • Πληροφορίες για τους πρωταγωνιστές, το χώρο, το χρόνο και την κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση.
    • Η εξέλιξη της αφήγησης.
    • Το τέλος της ιστορίας και η κρίση του αφηγητή για το νόημα της.
  • Τα γεγονότα που αποτελούν μια ιστορία είναι το αφηγηματικό περιεχόμενο.
  • Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται αυτά είναι η αφηγηματική πράξη.

Το ίδιο αφηγηματικό περιεχόμενο είναι δυνατό να παρουσιαστεί σε διαφορετικές αφηγηματικές πράξεις.

Για παράδειγμα, η σύλληψη ενός κακοποιού θα αποδοθεί με διαφορετικό τρόπο από έναν αστυνομικό στην υπηρεσιακή αναφορά, από ένα δημοσιογράφο που «καλύπτει» το γεγονός και από ένα συγγραφέα που εμπνεύστηκε μια ιστορία από το περιστατικό.

Ανάλογα με τους δέκτες της αφήγησης, η γλώσσα του αφηγητή ποικίλει.

Παραδείγματος χάρη, ο ίδιος αφηγητής μιλάει διαφορετικά, όταν απευθύνεται σε παιδιά, και διαφορετικά, όταν απευθύνεται σε ενήλικες. Επίσης, η αφηγηματική γλώσσα παρουσιάζει ποικιλία ανάλογη με τον ίδιο τον αφηγητή (μορφωτικό επίπεδο, καταγωγή, ηλικία, επάγγελμα κ.ά.).

Παρά το γεγονός ότι μια ιστορία εκτυλίσσεται με μια ορισμένη χρονική σειρά, ο αφηγητής παραβιάζει πολλές φορές τη χρονική ακολουθία και εξιστορεί τα γεγονότα με αναχρονίες:

  • αναδρομική αφήγηση (ανάληψη): η ανάκληση ενός γεγονότος που προηγείται χρονικά από το σημείο της ιστορίας στο οποίο βρισκόμαστε σε μια δεδομένη στιγμή.
  • πρόδρομη αφήγηση (πρόληψη): η πρόωρη αφήγηση ενός μελλοντικού γεγονότος.

Η διάρκεια των γεγονότων σε πραγματικό χρόνο δε συμπίπτει απόλυτα με την έκταση της αφήγησης. Άλλοτε τα γεγονότα παρουσιάζονται συνοπτικά και άλλοτε με εξαντλητικές λεπτομέρειες.

  • Επιτάχυνση: ο αφηγητής συμπυκνώνει το χρόνο και παρουσιάζει συνοπτικά (με λίγα λόγια) γεγονότα που εκτυλίσσονται σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
  • Επιβράδυνση: ο αφηγητής παρουσιάζει αναλυτικά (με πολλές λεπτομέρειες) γεγονότα που εκτυλίσσονται σε μικρότερο χρονικό διάστημα.
  • Ισοχρονία: ο αφηγητής παρουσιάζει τα γεγονότα σε ίση χρονική διάρκεια με τον πραγματικό χρόνο της ιστορίας.

Η συχνότητα στην αφηγηματική οργάνωση σχετίζεται με την επανάληψη ενός γεγονότος στην ιστορία και στην αφήγηση. Διακρίνονται τέσσερις βασικές περιπτώσεις:

  • Ο αφηγητής διηγείται μια φορά αυτό που στην ιστορία συνέβη μια φορά (μοναδική αφήγηση).
  • Ο αφηγητής διηγείται x φορές αυτό που στην ιστορία συνέβη x φορές (πολυμοναδική αφήγηση).
  • Ο αφηγητής διηγείται περισσότερες φορές αυτό που στην ιστορία συνέβη μια φορά (επαναληπτική αφήγηση).
  • Ο αφηγητής διηγείται μια φορά αυτό που στην ιστορία συνέβη περισσότερες φορές (θαμιστική αφήγηση).