

1.Παράθεση
Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και του δίνει ένα κύριο και γνωστό γνώρισμα.

- ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
- Η παράθεση βρίσκεται συνήθως μεταξύ κομμάτων.
- Μπορεί να συνοδεύεται από επίθετο ή μια γενική ( Ο Καβάφης, ο γνωστός ποιητής)
- Όταν η παράθεση δεν αναφέρεται σε μια λέξη αλλά σε ολόκληρη πρόταση, συνήθως μπαίνει πρώτη και χαρακτηρίζει από πριν το περιεχόμενο της προτάσεως που ακολουθεί. Τότε η παράθεση ονομάζεται προεξαγγελτική παράθεση:π.χ. Παράξενο πράγμα, ακόμα δεν ήρθε ο Γιώργος.
- Μπορεί να εκφράσει και άλλες σχέσεις ανάμεσα σε δύο ουσιαστικά. Τότε έχουμε κατά παράθεση σύνταξη
- Σχέση περιέχοντος-περιεχομένου: ένα κουτί πάστες
- Σχέση διαιρεμένου όλου-μερών: ένα σμήνος μέλισσες
- Σχέση πλήθους-αριθμού: μια ντουζίνα αυγά
- Σχέση όλου-μέρους: Κυριακή βράδυ
- Χρόνο: ανήμερα Χριστούγεννα
- Παρομοίωση: Βρέθηκε ο σάκος πούπουλο.
2. Επεξήγηση
Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και επεξηγεί το νόημά του, που είναι κάπως αόριστο

• Μπροστά από την επεξήγηση μπορεί να εννοηθεί η λέξη δηλαδή:
π.χ. Ο μαθητής, δηλαδή ο Γιώργος, διαβάζει.
1η άσκηση για την Παράθεση και την Επεξήγηση
2η άσκηση για την Παράθεση και την Επεξήγηση
3. Επιθετικός Προσδιορισμός
Η κύρια και πρωταρχική λειτουργία ενός επιθέτου είναι να προσδιορίζει ένα ουσιαστικό, να του δίνει δηλαδή μια μόνιμη ιδιότητα. Στην περίπτωση αυτή το επίθετο λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός, π.χ.έξυπνος μαθητής
✔ Ως επιθετικοί προσδιορισμοί λειτουργούν:
- επίθετα, π.χ. έξυπνος μαθητής
- μετοχές παθητικού παρακειμένου, π.χ. διαβασμένος μαθητής
- αντωνυμίες, π.χ. ένας τέτοιος μαθητής
- επιρρήματα, π.χ. ο πάνω όροφος
- αριθμητικά, π.χ. τρεις μαθητές
- ουσιαστικά, π.χ. γυναίκα αεροπόρος
Ουσιαστικοποίηση επιθέτου
Συχνά το ουσιαστικό παραλείπεται επειδή εννοείται εύκολα, και τότε το επίθετο, επιτελεί τη λειτουργία του ουσιαστικού ως υποκειμένου, αντικειμένου κ.λπ.
π.χ . -Πήρε 20 ο αδιάβαστος μαθητής; (το επίθετο λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός)
-Όχι, 20 πήρε ο επιμελής. (το επίθετο λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος)
4. Κατηγορηματικός Προσδιορισμός
Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και του δίνει μία π α ρ ο δ ι κ ή ιδιότητα
π.χ. Έφυγε χαμογελαστός ο μαθητής.
✔ Ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί λειτουργούν:
- Επίθετα
- Μετοχές
- Τα επίθετα:όλος, ολάκερος, ολόκληρος, ακέριος, ατόφιος, μισός, μονός, διπλός, μόνος ή μοναχός (μου, σου, του)
1η άσκηση για τον επιθετικό-κατηγορηματικό
2η άσκηση για τον επιθετικό-κατηγορηματικό
Άσκηση για τη διάκριση του κατηγορούμενου από τον επιθετικό προσδιορισμό

1.Σε Γενική
Η γενική αυτή ονομάζεται γενική προσδιοριστική και έχει διάφορες σημασίες:

- ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
- Η γενική κτητική μπορεί να σημαίνει και:
- συγγένεια (ο αδερφός της Χριστίνας)
- προέλευση (τσάι του βουνού)
- δημιουργό (Ιλιάδα του Ομήρου)
- τόπο (η μάχη του Μαραθώνα)
- χρόνο (νύχτα του χειμώνα)
- παρομοίωση (καρδιά μικρού παιδιού)
- Γενική της Ιδιότητας μπορεί να σημαίνει και:
- ηλικία: είκοσι ετών
- βάρος: πενήντα κιλών
- αξία: των δέκα ευρώ
2. Σε Αιτιατική
