Ονοματικοί Προσδιορισμοί

Ομοιόπτωτοι Ονοματικοί Προσδιορισμοί

1.Παράθεση

Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και του δίνει ένα κύριο και γνωστό γνώρισμα.

• ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ   
  • Η παράθεση βρίσκεται συνήθως μεταξύ κομμάτων.
  • Μπορεί να συνοδεύεται από επίθετο ή μια γενική ( Ο Καβάφης, ο γνωστός ποιητής)
  • Όταν η παράθεση δεν αναφέρεται σε μια λέξη αλλά σε ολόκληρη πρόταση, συνήθως μπαίνει πρώτη και χαρακτηρίζει από πριν το περιεχόμενο της προτάσεως που ακολουθεί. Τότε η παράθεση ονομάζεται προεξαγγελτική παράθεση:π.χ. Παράξενο πράγμα, ακόμα δεν ήρθε ο Γιώργος. 
  • Μπορεί να εκφράσει και άλλες σχέσεις ανάμεσα σε δύο ουσιαστικά. Τότε έχουμε κατά παράθεση σύνταξη
    • Σχέση περιέχοντος-περιεχομένου: ένα κουτί πάστες
    • Σχέση διαιρεμένου όλου-μερών: ένα σμήνος μέλισσες
    • Σχέση πλήθους-αριθμού: μια ντουζίνα αυγά
    • Σχέση όλου-μέρους: Κυριακή βράδυ
    • Χρόνο: ανήμερα Χριστούγεννα
    • Παρομοίωση: Βρέθηκε ο σάκος πούπουλο.

2. Επεξήγηση

Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και επεξηγεί το νόημά του, που είναι κάπως αόριστο

    • Μπροστά από την επεξήγηση μπορεί να εννοηθεί η λέξη δηλαδή: 

π.χ. Ο μαθητής, δηλαδή ο Γιώργος, διαβάζει. 

Ασκήσεις:

1η άσκηση για την Παράθεση και την Επεξήγηση

2η άσκηση για την Παράθεση και την Επεξήγηση

3η άσκηση για την Παράθεση

3. Επιθετικός Προσδιορισμός

Η κύρια και πρωταρχική λειτουργία ενός επιθέτου είναι να προσδιορίζει ένα ουσιαστικό, να του δίνει δηλαδή μια μόνιμη ιδιότητα. Στην περίπτωση αυτή το επίθετο λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός, π.χ.έξυπνος μαθητής

✔ Ως επιθετικοί προσδιορισμοί λειτουργούν:

• επίθετα, π.χ. έξυπνος μαθητής
• μετοχές παθητικού παρακειμένου, π.χ. διαβασμένος μαθητής
• αντωνυμίες, π.χ. ένας τέτοιος μαθητής
• επιρρήματα, π.χ. ο πάνω όροφος
• αριθμητικά, π.χ. τρεις μαθητές
• ουσιαστικά, π.χ. γυναίκα αεροπόρος

Ουσιαστικοποίηση επιθέτου

Συχνά το ουσιαστικό παραλείπεται επειδή εννοείται εύκολα, και τότε το επίθετο, επιτελεί τη λειτουργία του ουσιαστικού ως υποκειμένου, αντικειμένου κ.λπ.
π.χ . -Πήρε 20 ο αδιάβαστος μαθητής; (το επίθετο λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός)
        -Όχι, 20 πήρε ο επιμελής. (το επίθετο λειτουργεί ως αντικείμενο του ρήματος) 

4. Κατηγορηματικός Προσδιορισμός

Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και του δίνει μία π α ρ ο δ ι κ ή ιδιότητα

π.χ. Έφυγε χαμογελαστός ο μαθητής.

✔ Ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί λειτουργούν:

• Επίθετα
• Μετοχές
• Τα επίθετα:όλος, ολάκερος, ολόκληρος, ακέριος, ατόφιος, μισός, μονός, διπλός, μόνος ή μοναχός (μου, σου, του)

Ασκήσεις

1η άσκηση για τον επιθετικό-κατηγορηματικό

2η άσκηση για τον επιθετικό-κατηγορηματικό

Άσκηση για τη διάκριση του κατηγορούμενου από τον επιθετικό προσδιορισμό

Ετερόπτωτοι Ονοματικοί Προσδιορισμοί

1.Σε Γενική

Η γενική αυτή ονομάζεται γενική προσδιοριστική και έχει διάφορες σημασίες:

• ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
• Η γενική κτητική μπορεί να σημαίνει και:
  • συγγένεια (ο αδερφός της Χριστίνας)
  • προέλευση (τσάι του βουνού)
  • δημιουργό (Ιλιάδα του Ομήρου)
  • τόπο (η μάχη του Μαραθώνα)
  • χρόνο (νύχτα του χειμώνα)
  • παρομοίωση (καρδιά μικρού παιδιού)
• Γενική της Ιδιότητας μπορεί να σημαίνει και:
  • ηλικία: είκοσι ετών
  • βάρος: πενήντα κιλών
  • αξία: των δέκα ευρώ

2. Σε Αιτιατική

Ασκήσεις

1η άσκηση για τις γενικές προσδιοριστικές

2η άσκηση για τις γενικές προσδιοριστικές