Τρόποι Πειθούς

Πειθώ σημαίνει εξηγώ και αιτιολογώ με λογικά μέσα, ώστε να κάνω κάποιον να δεχτεί τη γνώμη μου.

Τρόποι Πειθούς:

Επίκληση στη Λογική

Ο πομπός προσπαθεί να αποδείξει ότι αυτό που ισχυρίζεται είναι ορθό.

Για μια πλήρη παρουσίαση των επιχειρημάτων (εδώ)

Παράδειγμα:

Σε έκθεση της Unicef με θέμα «Ασφάλεια των Παιδιών στον Κυβερνοχώρο» αναφέρεται ενδεικτικά ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 59% των παιδιών από 9-16 ετών έχουν προφίλ κοινωνικής δικτύωσης. Εξάλλου, σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για το 2012, στην Ελλάδα 3.937.880 είναι χρήστες στο facebook και το 78% του πληθυσμού έχει πρόσβαση στο ίντερνετ.

Πανελλαδικές Εξετάσεις ΕΠ.Α.Λ., 2016

Στην παράγραφο εντοπίζεται ως τρόπος πειθούς η επίκληση στη λογική. Ειδικότερα, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως μέσα πειθούς δυο τεκμήρια:
i. Πορίσματα μελετών- ερευνών («Σε έκθεση της Unicef… δικτύωσης» και «σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου …
στο ίντερνετ»)
ii. Στατιστικά στοιχεία (το 59% των παιδιών … δικτύωσης)

Επίκληση στο Συναίσθημα

Ο πομπός προσπαθεί να διεγείρει τα συναισθήματα του δέκτη.

Για μια πλήρη παρουσίαση της περιγραφής (εδώ)

Για μια πλήρη παρουσίαση της αφήγησης (εδώ)

Παράδειγμα:

«Επιλογή της», θα πει κάποιος. «Ο πρωταθλητισμός είναι για τους δυνατούς», θα πει άλλος. Τελικά, μήπως η επιτυχία έχει γίνει απάνθρωπη; Μήπως η λάμψη απαιτεί τη «ρομποτοποίηση» κάθε νέου αθλητή –γιατί για νέους ανθρώπους μιλάμε– χωρίς συναισθήματα, αλλά με στρατιωτική πειθαρχία και αυτοματοποίηση; Η ιστορία της Οσάκα βγάζει στην επιφάνεια μία από τις πολλές σκοτεινές πλευρές του πρωταθλητισμού. Ένας νέος άνθρωπος έβγαλε μια άηχη, αλλά ταυτόχρονα δυνατή «κραυγή». Και όλοι μας οφείλουμε να την ακούσουμε…

Πανελλαδικές Εξετάσεις ΕΠ.Α.Λ., 2021

Στην παράγραφο εντοπίζεται ως τρόπος πειθούς η επίκληση στο συναίσθημα. Δύο μέσα επίκλησης στο συναίσθημα είναι τα εξής:
i. Χρήση ρητορικού ερωτήματος: «Τελικά, μήπως η επιτυχία έχει γίνει απάνθρωπη;»
ii. Χρήση μεταφορικού λόγου: «βγάζει στην επιφάνεια μια από τις σκοτεινές πλευρές του αθλητισμού».

Επίκληση στο Ήθος

α. Επικλήση στην αυθεντία

Ο πομπός αναφέρει τα λόγια κάποιου σημαντικού προσώπου, για να ενισχύσει την αξιοπιστία του.

Παράδειγμα:

Υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε πως ο πολιτισμός μ ας έχει παρεκκλίνει, αν δεν έχει πάρει ολότελα στραβό δρόμο κάτω από την επίδραση σκοτεινών εκμεταλλευτών. Μόνη ελπίδα να διορθωθεί η πορεία του, όσο θα είναι ακόμα καιρός, το βιβλίο. Ο Βολταίρος είχε πει κάποτε πως τον κόσμο τον κυβερνάνε τα βιβλία. Σήμερα πρέπει ένας άλλος λόγος, ακόμα πιο κρίσιμος, να ειπωθεί: Πως ο κόσμος, αν σωθεί, θα το χρωστάει στο βιβλίο. Γιατί αυτό το γκόλφι της ανθρωπιά έχει τη δύναμη να ξορκίζει τα δαιμόνια, να εξυγιαίνει την ατμόσφαιρα, να οπλίζει τη λυτρωτική φαντασία, να ξυπνάει την αυτογνωσία, ν’ ανάβει το μάτι, να στυλώνει το φρόνημα, να ψυχώνει το χέρι. Η μάχη του ανθρώπου δεν θα χαθεί ενόσω θα υπάρχει καταφυγή του Λόγου, το βιβλίο.

Πανελλαδικές Εξετάσεις ΓΕ.Λ., 2009

Στην παράγραφο εντοπίζεται ως τρόπος πειθούς η επίκληση στην αυθεντία. Ως μέσο πειθούς χρησιμοποιείται:

η άποψη του Βολταίρου για τα βιβλία: «Ο Βολταίρος είχε πει κάποτε πως τον κόσμο τον κυβερνάνε τα βιβλία».

β. Επίκληση στο Ήθος του Πομπού

Ο πομπός προσπαθεί να φανεί αξιόπιστος, για να επηρεάσει τη γνώμη του δέκτη.

Ο πομπός ενδέχεται να πραγματοποιήσει επίκληση στο ήθος του δέκτη, ώστε εκείνος να κερδίσει την εύνοιά του. Στην περίπτωση αυτή, πραγματοποιείται ταυτόχρονα επίκληση στο συναίσθημα.

Παράδειγμα:

Σε μένα, άνδρες δικαστές, ούτε στην ιδιωτική ούτε στη δημόσια ζωή συνέβη κάποια συμφορά εκείνη την εποχή, εξαιτίας της οποίας, αποβλέποντας να απαλλαγώ από τα τότε δεινά, θα επιθυμούσα αλλαγή του πολιτεύματος. Γιατί, πέντε φορές ανέλαβα τριήραρχος, τέσσερις φορές πήρα μέρος σε ναυμαχίες, πρόσφερα πολλά χρήματα σε περίοδο πολέμου και ανταποκρίθηκα στις άλλες «λειτουργίες» καλύτερα από όλους τους συμπολίτες μου. Γι’ αυτό ακριβώς δαπανούσα περισσότερα από όσα μου καθόριζε η πόλη, για να θεωρούμαι δηλαδή από σας και καλύτερος και, αν κάποτε μου συνέβαινε κάποια ατυχία, να την αντιπαλεύω (ενώπιόν σας) καλύτερα. Όλα αυτά τα στερήθηκα στην ολιγαρχία. Γιατί, δεν έκριναν άξιο να αναγνωρίζεται ευγνωμοσύνη σ’ αυτούς που είχαν γίνει πρόξενοι κάποιου καλού για τη δημοκρατία, αλλά τιμούσαν όσους είχαν διαπράξει πολλά κακά σε βάρος σας, γιατί αυτό το κριτήριο λάμβαναν υπόψη τους από μας (που είχαμε μείνει στην Αθήνα). Αφού αναλογιστείτε όλα αυτά, δεν πρέπει να θεωρείτε τους λόγους αυτών πιστευτούς αλλά να κρίνετε από τα έργα που έχει κάνει ο καθένας. Γιατί εγώ, άνδρες δικαστές, ούτε με τους τετρακόσιους μπλέχτηκα· Αλλιώς, όποιος θέλει από τους κατηγόρους, ας πάρει το λόγο και ας το αποδείξει· ούτε πάλι, όταν ανέλαβαν οι τριάντα τύραννοι, κανείς θα αποδείξει ότι έγινα βουλευτής ή ανέλαβα κάποια δημόσια θέση. Επομένως, αν, παρόλο που μου ήταν δυνατό να αναλάβω εξουσία, το αρνήθηκα, δικαιούμαι τώρα από σας να τιμηθώ· αν όμως οι τότε ισχυροί με θεώρησαν ανάξιο να με καταστήσουν μέλος της εξουσίας, πώς λοιπόν φανερότερα παρά έτσι θα μπορούσα να αποδείξω ότι οι κατήγοροι ψεύδονται;

ΛΥΣΙΑΣ, ΔΗΜΟΥ ΚΑΤΑΛΥΣΕΩΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ, 12-14

Στην παράγραφο εντοπίζεται ως τρόπος πειθούς η επίκληση στο ήθος του πομπού. Ο ομιλητής αναδεικνύει την ηθική στάση ζωής.

γ. Επίθεση στο Ήθος του Αντιπάλου

Ο πομπός προσπαθεί να υπονομεύσει το κύρος του αντιπάλου.

Παράδειγμα:

Και έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό αναισχυντίας, ώστε προετοιμάζεται να πολιτευθεί και ήδη μιλά δημόσια και κατηγορεί και αποδοκιμάζει μερικούς άρχοντες, δίνει μάλιστα και συμβουλές από τη Βουλή σχετικές με τις θυσίες και τις λιτανείες και τις προσευχές και τις μαντείες. Αν πεισθείτε, βέβαια, σ’ αυτόν, ποιους θεούς νομίζετε ότι θα ευχαριστήσετε; Μη λοιπόν, άνδρες δικαστές, νομίζετε ότι, αν εσείς θέλετε να ξεχάσετε τα όσα έχει κάνει αυτός, θα τα λησμονήσουν και οι θεοί. Δεν κοιτάζει, επειδή είναι λερωμένος, να ζει χωρίς να προκαλεί (άλλο), αλλά συμπεριφέρεται σα να έχει αποκαλύψει ο ίδιος αυτούς που έχουν βλάψει την πόλη και προετοιμάζεται για το πώς ο ίδιος θα αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη από τους άλλους, λες και δεν «τη γλίτωσε» λόγω της δικής σας πραότητας και ανοχής, από τους οποίους τώρα δεν ξεφεύγει ότι αδικεί, αλλά ταυτόχρονα και θα ελεγχθεί και θα τιμωρηθεί.

ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤ’ ΑΝΔΟΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ, 6.33-34

Στην παράγραφο εντοπίζεται ως τρόπος πειθούς η επίθεση στο ήθος του αντιπάλου. Ο ομιλητής αναδεικνύει την ανήθική στάση ζωής του αντιπάλου.

Συνολική Θεώρηση