Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Ουσιαστικά Γ΄ Κλίση

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1) τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν σε όλες τις πτώσεις τις ίδιες καταλήξεις· από αυτά άλλα είναι καταληκτικά, άλλα είναι ακατάληκτα.

2) τα ουδέτερα έχουν τις ίδιες καταλήξεις με τα αρσενικά και θηλυκά μόνο στη γενική, τη δοτική και την αφαιρετική (ενικού και πληθυντικού), και είναι όλα ακατάληκτα.

1.Αρσενικά και Θηλυκά

Συμφωνόληκτα ή Περιττοσύλλαβα

  • Κατά το dux, ducis: rex,regis (βασιλιάς), lux,lucis (φως), lex,legis (νόμος), pes,pedis (πόδι), civitas,-tātis (πολιτεία), auctoritas, -tātis (επιρροή, υπόληψη), libertas,-tātis (ελευθερία) dignitas,-tātis (υπόληψη) virtus,-tūtis (αρετή), mos,moris, (ήθος), flos,floris (λουλούδι), tellus,tellūris (γη), sermo,-ōnis (λόγος), praedo,-ōnis (ληστής)
  • Κατά το pastor,  pastōris: orātor,-tōris (ρήτορας) uxor,-ōris (σύζυγος), arbor,-ŏris (δέντρο), mulier, -iĕris  (γυναίκα), consul,-sŭlis (ύπατος) pater,patris (πατέρας) mater,matris (μητέρα), frater, fratris (αδελφός), venter, ventris (κοιλιά), imber, imbris (βροχή)
  • Κατά το  homo, homĭnis: iudex,-ĭcis (δικαστής), miles,-ĭtis (στρατιώτης), eques,-ĭtis (ιππέας), virgo,-ĭnis (παρθένος) ordo,-ĭnis (τάξη) flamen,-ĭnis (ιερέας), tibīcen,-ĭnis (αυλητής) fortitūdo,-ĭnis (δύναμη, ανδρεία)
  • Κατά το  urbs, urbis: arx, arcis (ακρόπολη), gens, gentis (έθνος) mors, mortis (θάνατος) pons, pontis (γέφυρα) stirps, stirpis (ρίζα)

Φωνηεντόληκτα ή Ισοσύλλαβα

Τα αρσενικά και θηλυκά φωνηεντόληκτα έχουν χαρακτήρα -i-(-e-) και είναι ισοσύλλαβα. Διαφέρουν από τα συμφωνόληκτα ως προς την ονομαστική του ενικού: -i-s(-e-s), και ως προς τη γενική του πληθυντικού: -i-um.

  • Κατά το civĭs: avis (θηλ.) πτηνό, navis: πλοίο, collis: λόφος, fascis (αρσεν.) δέσμη, hostis: εχθρός, orbis: κύκλος, mensis: μήνας, unguis: νύχι, piscis: ψάρι, vallis: κοιλάδα κ.ά.
  • Κατά το nubes: aedes,-is, (θηλ.) ναός, sēdes,-is: έδρα, fames, -is: πείνα, nipes -is, (θηλ.) βράχος κ.ά.

2. Ουδέτερα

Συμφωνόληκτα ή Φωνηεντόληκτα

  • Κατά το ius τα: aequor: πέλαγος, marmor: μάρμαρο, fulgur: αστραπή, uber: μαστός, ōs: στόμα, aes: χαλκός, κ.ά.
  • Κατά το nomen τα: flumen: ποταμός, certamen: αγώνας, caput: κεφαλή κ.ά
  • Κατά το opus τα: onus (onĕr-is) φορτίο, corpus (corpŏr-is) σώμα, robur (robŏr-is) ξύλο δρύινο κ.ά.
  • Κατά το mare τα: animal (animāl-is) ζώο, exemplar (exemplār-is) παράδειγμα, par (par-is) ζευγάρι κ.ά.

(Τα animal και calcar φαινομενικά μόνο είναι περιττοσύλλαβα, γιατί προέρχονται από τα animāle και calcāre με αποκοπή του -e. To rete κλίνεται όπως το mare αλλά με αφαιρετική συνήθως σε -e).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

α) τα εξής θηλυκά ισοσύλλαβα προσηγορικά ονόματα: febris πυρετός, puppis πρύμνη, sitis δίψα, turris πύργος, tussis βήχας, και secūris τσεκούρι

β) τα ισοσύλλαβα σε is ονόματα ποταμών και πόλεων, Albis Άλβις, Tibĕris Τίβερις, Neapŏlis Νεάπολη.

α) όσα λήγουν στην αιτιατική του ενικού σε -im.

β) τα ονόματα μηνών σε -is ή -er. π.χ. Aprīlis, November κτλ.

γ) τα προσηγορικά ονόματα σε -is, που αρχικά ήταν επίθετα, όπως aequālis ομήλικος, annālis το χρονικό, natalis η γενέθλιος, Atheniensis Αθηναίος κτλ. (Όμως, τα κύρια ονόματα που στην αρχή ήταν επίθετα, σχηματίζουν την αφαιρετική του ενικού κανονικά σε -e: Juvernālis, Celer, Felix, sing. abl. Juvernale, Celere, Felīce).

δ) τα ουδέτερα που λήγουν σε -e, -al (-al, -is) και -ar (-ar, -is) όπως mare, animal, calcar.

α) ουδέτερα τριτόκλιτα που λήγουν σε -e, -al και -ar: όπως mare, animal, calcar.

α) τα ισοσύλλαβα: civis – civium, navis – navium, nubes – nubium κτλ.

Εξαιρούνται τα canis σκύλος, iuvenis νεανίας και sedes έδρα.

β) από τα περιττοσύλλαβα::

  • όσα έχουν θέμα που τελειώνει σε δύο ή περισσότερα σύμφωνα. π.χ. urbs (θ. urb-), arx (θ. arc-), pons (θ. pont-), nox (θ. noct-), os (oss-is κόκαλο, θ. oss-), imber (θ. imbr-). Εξαιρούνται τα τρία συγγενικά ονόματα pater, mater, frater.
  • τα ονόματα: dos (dot-is) προίκα, fauces (μόνο στον πληθυν.) ο λάρυγγας, fraus (fraudis) η απάτη, lis (lit-is) φιλονικία, mus (mur-is) ποντικός, nix (niv-is) χιόνι, vires (πληθ.) δύναμη,
  • τα εθνικά σε -as (ātis) και -is (-itis), π.χ. Arpinas – Arpinates, Samnis – Samnītes οι Σαμνίτες.
  • Ακόμη τα ονόματα nostras ημεδαπός, vestras υμεδαπός, optimātes (πληθ.) οι αριστείς και penātes (πληθ.) οι πατρώοι θεοί.

γ) τα ουδέτερα σε -e, -al και -ar: όπως mare, animal, calcar.

δ) όσα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν τη γενική του πληθυντικού σε -ium, σχηματίζουν και την αιτιατική πληθυντικού συνήθως σε -is (αντί σε -es): civis-civis (= πολίτες), hostis-hostis (= εχθρούς), pars-partis (= μερίδες).

3.Ανώμαλα Ουσιαστικά

Αποκτήστε έναν πλήρη

οδηγό για τη γραμματική

των λατινικών : εδώ

Απάντηση