Τριτόκλιτα

1.Φωνηεντόληκτα

α) Τρικατάληκτα σε -υς, -εια, ῡ

Ομοίως:

  • οξύτονα: ὁ βαθὺς, ἡ βαθεῖα, τὸ βαθὺ, ὁ βαρὺς, -εῖα, -ὺ, ὁ γλυκύς, -εῖα, -ύ, ὁ δασύς, -εῖα, -ύ, ὁ εὐθύς, -εῖα, -ύ, ὁ ὀξύς, -εῖα, -ύ, κτλ
  • βαρύτονα: ὁ θῆλυς, ἡ θήλεια, τὸ θῆλυ και ὁ ἥμισυς, ἡ ἡμίσεια, τὸ ἥμισυ

β) Δικατάληκτα σε -υς, -υ

&

Ομοίως:

  • ὁ εὔβοτρυς, πολύιχθυς, φίλιχθυς, λευκόφρυς, φιλόδακρυς, κτλ
  • ὁ τρίπηχυς, τετράπηχυς, διπέλεκυς, τριπέλεκυς, κτλ

2. Συμφωνόληκτα

Αφωνόληκτα

α) Τρικατάληκτα σε -ας, -ασα, -αν

Ομοίως: ὁ ᾶπας, -ασα, -αν, σύμπας, ἁπαξάπας

Τρικατάληκτα σε -εις, -εσσα, -εν

Ομοίως: ἀστερόεις, -εσσα, -εν, ἀνεμόεις, ἰχθυόεις, κτλ

Τρικατάληκτα σε -ων, -ουσα, -ον

Ομοίως: ὁ ἑκῶν, -οῦσα, -ον, κτλ

β) Δικατάληκτα

Είναι τα επίθετα τα οποία έχουν ως β’ συνθετικό τριτόκλιτο αφωνόληκτο ουσιαστικό (ἐλπις, χάρις, ποὺς, κτλ). Κλίνονται όπως το β’ συνθετικό τους.

γ) Μονοκατάληκτα

Κάποια αφωνόληκτα επίθετα είναι μονοκατάληκτα με 2 γένη. Αυτά κλίνονται όπως τα αντίστοιχα ουσιαστικά της γ’ κλίσης.

π.χ. ὁ, ἡ βλάξ, κόλαξ, λογάς, μιγάς, ἄπαις, ἀγνὼς, κτλ

Ενρινόληκτα και υγρόληκτα

α) Τρικατάληκτα

Ομοίως: ὁ μέλας, ἡ μἐλαινα, τὸ μέλαν

β) Δικατάληκτα (σε -ων , -ον)

Ομοίως: ὁ, ἡ σώφρων, τὸ σῶφρον, ὁ, ἡ κακοδαίμων, -ον, ὁ, ἡ ἀγνώμων, -ον, ὁ, ἡ ἐλεήμων, -ον, ὁ, ἡ ἄφρων, -ον, κτλ

Δικατάληκτα (σε -ην , -εν)

Δικατάληκτα (σε -ωρ , -ορ)

Ομοίως: ὁ, ἡ ἀμήτωρ, τὸ ἀμῆτορ, κτλ

γ) Μονοκατάληκτα

Κάποια ενρινόληκτα και υγρόληκτα επίθετα είναι μονοκατάληκτα με 2 γένη. Αυτά κλίνονται όπως τα αντίστοιχα ουσιαστικά της γ’ κλίσης.

π.χ. ὁ, ἡ μάκαρ, ὁ, ἡ μακρόχειρ, κτλ

Δικατάληκτα (σε -ης, -ες)

Ομοίως:

  • Οξύτονα: ὁ, ἡ ἀληθὴς, τὸ ἀληθὲς, ἀγενής, ἀκριβής, ἀσθενής, ἀμελής, ἐπιμελής, εὐσεβής, σαφής, κτλ
  • Παροξύτονα: ὁ, ἡ πλήρης, τὸ πλῆρες, μονήρης, ποδήρης, δυσώδης, πανώλης, κτλ
  • Προπαροξύτονα: ὁ, ἡ αὐθάδης, τὸ αὐθάδες, αὐτάρκης, προσάντης, ἀνάντης, κτλ
  • η ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη, αλλά το βραχύχρονο ε που προηγείται πριν από το χαρακτήρα γίνεται η: θ. ἀληθεσ- > ὁ, ἡ ἀληθής· όλες οι άλλες πτώσεις και των τριών γενών έχουν θέμα σε –εσ-, αλλά ο χαρακτήρας σ στα δύο φωνήεντα χάνεται, και τα δύο αυτά φωνήεντα συναιρούνται: θ. ἀληθεσ– > ἀληθέσ-ος > ἀληθέ-ος > ἀληθοῦς
  • η ενική κλητική αρσενικού και θηλυκού και η ενική ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι ίδιες με το θέμα: ὦ ἐπιμελές, τὸ ἐπιμελές·
  • η δοτική του πληθυντικού σχηματίζεται με απλοποίηση των δύο σ: τοῖς ἀληθέσ-σι > ἀληθέσι
  • η αιτιατική πληθυντικού στο αρσενικό και θηλυκό είναι ίδια με την ονομαστική πληθυντικού: οἱ ἀληθεῖς > τοὺς ἀληθεῖς
  • Τα βαρύτονα σιγμόληκτα της γ’ κλίσης σε –ης, –ες:
    • στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ενική ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ανεβάζουν τον τόνο: ὁ, ἡ συνήθης, ὦ σύνηθες, τὸ σύνηθες· όχι όμως και όσα λήγουν σε -ώδης, -ώλης, -ήρης: ὁ, ἡ εὐώδης ὦ εὐῶδες, τὸ εὐῶδες
    • στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα αντίθετα με τον κανόνα: τῶν συνηθέσ-ων > συνηθέ-ων > συνήθων

Discover more from Philologist-ina

Subscribe to get the latest posts to your email.

Σχολιάστε

Σχόλια

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια. Γιατί δεν ξεκινάτε τη συζήτηση;

Απάντηση