Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Τριτόκλιτα

1.Φωνηεντόληκτα

α) Τρικατάληκτα σε -υς, -εια, ῡ

οξύτονα: ὁ βαθὺς, ἡ βαθεῖα, τὸ βαθὺ, ὁ βαρὺς, -εῖα, -ὺ, ὁ γλυκύς, -εῖα, -ύ, ὁ δασύς, -εῖα, -ύ, ὁ εὐθύς, -εῖα, -ύ, ὁ ὀξύς, -εῖα, -ύ, κτλ

βαρύτονα: ὁ θῆλυς, ἡ θήλεια, τὸ θῆλυ και ὁ ἥμισυς, ἡ ἡμίσεια, τὸ ἥμισυ

β) Δικατάληκτα σε -υς, -υ

ὁ εὔβοτρυς, πολύιχθυς, φίλιχθυς, λευκόφρυς, φιλόδακρυς, κτλ

ὁ τρίπηχυς, τετράπηχυς, διπέλεκυς, τριπέλεκυς, κτλ

2. Συμφωνόληκτα

Αφωνόληκτα

α) Τρικατάληκτα σε -ας, -ασα, -αν

ὁ ᾶπας, -ασα, -αν, σύμπας, ἁπαξάπας

Τρικατάληκτα σε -εις, -εσσα, -εν

ἀστερόεις, -εσσα, -εν, ἀνεμόεις, ἰχθυόεις, κτλ

Τρικατάληκτα σε -ων, -ουσα, -ον

ὁ ἑκῶν, -οῦσα, -ον, κτλ

β) Δικατάληκτα

Είναι τα επίθετα τα οποία έχουν ως β’ συνθετικό τριτόκλιτο αφωνόληκτο ουσιαστικό ( ἐλπις, χάρις, ποὺς, κτλ). Κλίνονται όπως το β’ συνθετικό τους.

γ) Μονοκατάληκτα

Κάποια αφωνόληκτα επίθετα είναι μονοκατάληκτα με 2 γένη. Αυτά κλίνονται όπως τα αντίστοιχα ουσιαστικά της γ’ κλίσης.

π.χ. ὁ, ἡ βλάξ, κόλαξ, λογάς, μιγάς, ἄπαις, ἀγνὼς, κτλ

Ενρινόληκτα και υγρόληκτα

α) Τρικατάληκτα

ὁ μέλας, ἡ μἐλαινα, τὸ μέλαν

β) Δικατάληκτα (σε -ων , -ον)

ὁ, ἡ σώφρων, τὸ σῶφρον, ὁ, ἡ κακοδαίμων, -ον, ὁ, ἡ ἀγνώμων, -ον, ὁ, ἡ ἐλεήμων, -ον, ὁ, ἡ ἄφρων, -ον, κτλ

Δικατάληκτα (σε -ην , -εν)

Δικατάληκτα (σε -ωρ , -ορ)

ὁ, ἡ ἀμήτωρ, τὸ ἀμῆτορ, κτλ

γ) Μονοκατάληκτα

Κάποια ενρινόληκτα και υγρόληκτα επίθετα είναι μονοκατάληκτα με 2 γένη. Αυτά κλίνονται όπως τα αντίστοιχα ουσιαστικά της γ’ κλίσης.

π.χ. ὁ, ἡ μάκαρ, ὁ, ἡ μακρόχειρ, κτλ

Σιγμόληκτα

Δικατάληκτα (σε -ης, -ες)

Οξύτονα: ὁ, ἡ ἀληθὴς, τὸ ἀληθὲς, ἀγενής, ἀκριβής, ἀσθενής, ἀμελής, ἐπιμελής, εὐσεβής, σαφής, κτλ

Παροξύτονα: ὁ, ἡ πλήρης, τὸ πλῆρες, μονήρης, ποδήρης, δυσώδης, πανώλης, κτλ

Προπαροξύτονα: ὁ, ἡ αὐθάδης, τὸ αὐθάδες, αὐτάρκης, προσάντης, ἀνάντης, κτλ

Προσοχή!!

  • η ονομαστική του αρσενικού και του θηλυκού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη, αλλά το βραχύχρονο ε που προηγείται πριν από το χαρακτήρα γίνεται η: θ. ἀληθεσ- > ὁ, ἡ ἀληθής· όλες οι άλλες πτώσεις και των τριών γενών έχουν θέμα σε –εσ-, αλλά ο χαρακτήρας σ στα δύο φωνήεντα χάνεται, και τα δύο αυτά φωνήεντα συναιρούνται: θ. ἀληθεσ– > ἀληθέσ-ος > ἀληθέ-ος > ἀληθοῦς
  • η ενική κλητική αρσενικού και θηλυκού και η ενική ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ουδετέρου είναι ίδιες με το θέμα: ὦ ἐπιμελές, τὸ ἐπιμελές·
  • η δοτική του πληθυντικού σχηματίζεται με απλοποίηση των δύο σ: τοῖς ἀληθέσ-σι > ἀληθέσι
  • η αιτιατική πληθυντικού στο αρσενικό και θηλυκό είναι ίδια με την ονομαστική πληθυντικού: οἱ ἀληθεῖς > τοὺς ἀληθεῖς
  • Τα βαρύτονα σιγμόληκτα της γ’ κλίσης σε –ης, –ες:
  • στην ενική κλητική του αρσενικού και του θηλυκού και στην ενική ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ουδετέρου ανεβάζουν τον τόνο: ὁ, ἡ συνήθης, ὦ σύνηθες, τὸ σύνηθες· όχι όμως και όσα λήγουν σε -ώδης, -ώλης, -ήρης: ὁ, ἡ εὐώδης ὦ εὐῶδες, τὸ εὐῶδες
  • στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα αντίθετα με τον κανόνα: τῶν συνηθέσ-ων > συνηθέ-ων > συνήθων
Αρέσει σε %d bloggers: